پرسش :

آیا از علایم ظهور امام زمان (علیه السلام)، گسترش بیماری های صعب العلاج مثل کرونا است؟


پاسخ :

پاسخ اجمالی:

زمان ظهور امام زمان (علیه السلام) را فقط خداوند می داند؛ اما در روایات، مواردی به عنوان علائم یا نشانه های ظهور امام زمان (علیه السلام) معرفی شده است. درباره تعداد این نشانه ها اختلاف نظر است. از یک نظر، می توان علایم را به حتمی و غیر حتمی تقسیم نمود.

شیوع برخی بیماری ها در آخرالزمان در برخی روایات جزو همان نشانه هاست؛ اما با توجه به آسیب های تطبیق علائم ظهور بر اتفاقات، نمی توان به قطع گفت شیوع ویروس کرونا همانی است که در روایات از زبان معصومان نقل شده است.

پاسخ تفصیلی:
شناسایی علایم ظهور و تطبیق آن بر حوادث و رخدادهای زمان، از علائق عمومی برخی از مردم است که باید آن را ملاحظاتی همراه کرد تا به گمراهی و ضلالت نینجامد. یکی از علائم ظهور، مرگ سفید است که برخی از مردم آن را به بیماری کرونا ارتباط داده اند. در ادامه با ارائه نکاتی توضیح می دهیم که این تطبیق خالی از اشکال نیست:
 
نکته اول:
تعیین زمان ظهور برای کسی ممکن نیست. امام رضا (علیه السلام) به دعبل خزایی فرمودند: «... حدیث کرد مرا پدر بزرگوارم از پدر بزرگوارش از پدرانش از علی (علیه السلام) که به پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) عرض کردند: یا رسول اللَّه چه زمان قائم از ذریه تو خروج می کند؟ فرمود: مَثَل او مَثل روز قیامت است که آشکارا نکند امر قیامت را مگر خدا»(۱)

به همین خاطر در روایات به ما دستور داده اند کسانی که برای ظهور تعیین وقت می کنند تکذیب کنیم: امام صادق (علیه السلام) به مهزم فرمودند: «یا مِهْزَمُ کذَبَ الْوَقَّاتُونَ وَ هَلَک الْمُسْتَعْجِلُونَ وَ نَجَا الْمُسَلِّمُونَ. تعیین کننده وقت دروغ می گوید و آنانی که عجله می کنند هلاک می شوند و فقط آن کسانی که تسلیم هستند نجات می یابند».(۲)
 
نکته دوم:
در کتاب هایی که از نشانه های ظهور بحث می شود، برای علایم ظهور دسته بندی های مختلفی ذکرشده است: متصل (نزدیک) و منفصل (دور)، حتمی و غیر حتمی و غیره.(۳)

تنها تقسیمی که در روایات به آن تصریح شده، حتمی بودن و غیر حتمی بودن نشانه ها است(۴)؛ مثلاً امام صادق (علیه السلام)، «ندای آسمانی، سفیانی، یمانی، آشکار شدن دست در آسمان و قتل نفس زکیه» را از محتومات برشمرده است.(۵)
 
نکته سوم:
درباره تعداد نشانه ها قول ثابتی وجود ندارد. آنچه شیخ مفید با توجه به اصول روایی پیش از خود فهرست کرده و ما را از شمارش کتاب های الغیبه و کمال الدین بی نیاز می کند، کمتر از ۴۵ روایت است.(۶)

ازجمله اتفاقاتی که در روایات آمده است شیوع بیماری است. امیر المومنین (علیه السلام) فرمودند: «بَینَ‏ یدَی الْقَائِمِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْیضُ وَ جَرَادٌ فِی حِینِهِ وَ جَرَادٌ فِی غَیرِ حِینِهِ أَحْمَرُ کالدَّمِ فَأَمَّا الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَبِالسَّیفِ [فَالسَّیفُ] وَ أَمَّا الْمَوْتُ‏ الْأَبْیضُ‏ فَالطَّاعُون‏؛ پیش از ظهور، دو گونه مرگ اتفاق می افتد: مرگ سرخ و مرگ سفید و ملخ هایی پیدا می شوند که در فصل و در غیر فصلش، مانند خون قرمز هستند؛ اما مرگ سرخ، شمشیر و مرگ سفید، طاعون است».(۷)
 
نکته چهارم:
عموم نشانه های ظهور، قابلیت آن را دارند که بر مصادیق مختلف تطبیق شوند. (۸) وجود نمونه های تاریخی فهم این مشکل را آسان تر می کند؛ برای نمونه، رضی الدین علی یوسف مطهر حلی (متوفای ۷۰۳ ق) – برادر علامه حلی- در کتاب العدد القویه، علائم ظهور را بر بسیاری از حوادثی که در زمان خودش رخ داده بوده، تطبیق کرده است! (۹) در حالی که ظهور رخ نداد و روشن شد آن ها علائم ظهور نبودند و فقط یک شباهت ظاهری با علائم ظهور داشتند.
 
نتیجه‌گیری:
با توجه به آنچه ذکر شد، نمی توان به صورت یقینی ادعا کرد که شیوع این بیماری از نشانه های قطعی ظهور امام زمان (علیه السلام) است بلکه شیوع بیماری ها جزو علایم غیر حتمی است. ممکن است این بیماری مصداقی برای روایات مطرح شده باشد و محتمل است نباشد. آنچه اهمیت دارد، آمادگی همیشگی برای ظهور امام زمان است که ان شاءالله چنین باشیم.

پی‌نوشت‌ها:
۱. شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۲۶۶.
۲. کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۶۸.
۳. مصطفی صادقی، تحلیل تاریخی نشانه های ظهور، ص ۵۶.
۴. همان، ص ۵۷.
۵. نعمانی، الغیبه، ص ۲۵۲.
۶. نگر: شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۰.
۷. نعمانی، الغیبة للنعمانی، ص ۲۷۸؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ‏۲، ص ۶۵۵، ح ۲۷. البته دو روایت دیگر نیز هست، ولی آن دو روایت مربوط به نشانه های قیامت است. امام صادق (علیه السلام) از قول پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: از نشانه های قیامت و رستاخیز، گسترش بیماری فلج و مرگ های ناگهانی است. (کلینی، الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ‏۳، ص ۲۶۱، ح ۳۹)؛ امام کاظم (علیه السلام) از قول پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: پیدای ش مرگ های ناگهانی، جذام و بواسیر، از نشانه های نزدیک شدن قیامت و رستاخیز است. (بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ‏۵۲، ص ۲۶۹).
۸. نصرت الله آیتی، از تبار دجال، ص ۲۰.
۹. رضی الدین حلی، العدد القویه، ص ۷۷.

منبع: خبرگزاری حوزه